Een fenomeen van dansende muggen.
Zomaar een bijna zwoele windstille namiddag rond vier uur, begin november, boven aan de dijk bij Noordpolderzijl..
Zomaar een bijna zwoele windstille namiddag rond vier uur, begin november, boven aan de dijk bij Noordpolderzijl..
Een uniek maar aangenaam zorgelijk moment. Misschien wel dankzij het veranderend klimaat vandaag is het dat ik en met mij vele Nederlanders zich schaamteloos aan dit weer blootstellen.
 |
| Noordpolderzijl, dijk de kwelders in oostelijke richting met transfomatorhokje. |
Daar, leunend op een transformatorkast naast een zendmast (voor het moderne chronische bereikbaarheden van wadgasten), kijk ik naar de fulpen lucht over de Noordpolder en het wad.
Op de dijk van het zogenaamde Omlandia staar ik over de kwelders naar grootschalige natuurlijke fenomenen van vogels en water, maar raak al gauw afgeleid door een piep klein tafereeltje dat zich pal onder m'n neus afspeelt.
Bovenop de transformatorkast een paringdansje van elfjes, die schalks rond één en ander paraderen en flaneren of het leven nog warm en behaaglijke als de zomer is. Het betreffen groepjes motvliegjes van het genus Psychoda, die mij verder onbekend zijn.
Als taxonoom ben ik mislukt. Hier moet ik beesten vangen in plaats van allen maar kijken naar dit fraaie schouwspel. Ik besef dat je aan de hand van plaatjes niet of nauwelijks tot eenduidige vaststelling van de soort kunt komen. Toch kom ik niet verder dan zo nu een dan de camera onder slechte lichtomstandigheden ter hand te nemen en deze hier gepresenteerde foto's te maken. Het gedrag van de vliegjes valt op en daar gaat het me om. Gelukkig helpt de nieuwe media en word ik (via de dipteraloog @rvanderweele op twitter, ) gewezen op de besloten groep "Diptera" op "Facebook". Daar zijn vliegenexperts internationaal samen om hun kennis te delen en zo ook mijn plaatjes becommentariëren. Enerzijds wordt de vraag naar welke soort Psychoda gesteld en beantwoord. Een kenner is er bijna zeker van aan de hand van de zwarte band over de witte vleugels dat een een Psychoda surcoufi betreft, hetgeen hij aan gevangen exsemplaren verder wil onderzoeken en bevestigen. Terwijl er tevens deskundigen Noren aan het werk gaan om het getoonde gedrag op de foto's te bediscussiëren op basis van eerder uitgevoerd onderzoek naar voorkomen en gedrag.*. Het is opmerkelijk dat deze vliegjes niet een paringsritueel uitvoeren nabij hun habitat maar op een totaal daar van verwijderde plaats.
Zo bevinden zich op het deksel een tiental plukjes van vliegjes die allemaal los van elkaar rituele dansjes uitvoeren. veelal vermengen de mannetjes van de verschillende groepjes zich en wisselen zo van partner. De feitelijke copulatie is moeilijk waar te nemen en lijkt soms door meerdere mannetjes gelijktijdig met een vrouwtje plaats te vinden.
 |
| De vliegjes, mannetjes, bewegen op het transformatorhokje druk fladderend en lopend naar een individu, een vrouwtje, in het midden. |
 |
| Dit alles medio herfst 2011 kunnen alleen maar Psychodaatjes zijn
waarvan ik de soort nog niet ken.
|
.
 |
De mannertjes zwermen weer naar buiten ,van het vrouwtje weg en komen aansluitend (achter elkaar aanlopend) weer bij een ander vrouwtje.
|
De locatie
Beschrijving:
Een discussiepunt op grond van de waargenomen paringsrituelen van P. surcoufi is de plaats van delict.
Tot nog toe werd verondersteld dat de vrouwelijke motvliegjes op het substraat waar ook de larven zich ontwikkelen paren. Bovenstaande waarneming zou dit weeleggen omdat de vliegjes duidelijk op een onnatuurlijke harde ondergrond van het transformatorhok zich bevinden tijdens de paring
Een discussiepunt op grond van de waargenomen paringsrituelen van P. surcoufi is de plaats van delict.
Tot nog toe werd verondersteld dat de vrouwelijke motvliegjes op het substraat waar ook de larven zich ontwikkelen paren. Bovenstaande waarneming zou dit weeleggen omdat de vliegjes duidelijk op een onnatuurlijke harde ondergrond van het transformatorhok zich bevinden tijdens de paring
*Louis Boumans: Psychoda surcoufi, een motmug van compost, nieuw voor
Nederland (diptera: psychodidae), 2009: http://dare.uva.nl/document/157705
Ander leuk leeswerk achteraf over deze moordenaartjes is hier te vinden:
